Bilgi Sistemlerinin Tarihi

Bilgi Sistemlerinin Tarihi

Dört Temel Periyod…

Bilgi Sistemleri için girilen verileri çözümlemek, işlemek, çıktı almak ve zamanın iletişim problemini çözmekle tanımlanabilecek bir teknoloji diyebiliriz. Bilgi Sistemlerinin gelişimini dört temel periyod içerisinde değerlendirmek mümkündür. Bunlar;· Mekanik bilgisistemÖncesi
· Mekanik
· Elektromekanik
· Elektronik
A. Mekanik Öncesi Çağ: M.Ö 3000 – M.S 1450 Yazı – Alfabe – İletişim· İlk insanlar sadece konuşarak ve resim çizerek iletişim kuruyorlardı.
· M.Ö.3000 yılında, Mezopotamya’da ki (şimdinin kuzey Irak’ı) Sümerler cuniform’u tasarladı
· M.Ö. 2000 yılında, Fenikeliler sembolleri oluşturdu.
· Yunanlılar, Fenikelilerin alfabesini alıp sesli harfler eklediler ; Romenler harflere Latin isimler verdiler ve günümüzün alfabesini oluşturdular.

Kağıt ve Kalemler – Veri Girme Teknolojileri· Sümerlerin veri girme teknolojileri bir kalem ile ıslak kile işaretler çizmekten oluşuyordu.
· Mısırlılar , M.Ö 2600’lerde papirüs bitkisine yazıyorlardı.
· Çinliler M.S 100 yılında paçavra kalıntılarından kağıt yapmaya başladılar ve günümüzdeki kağıt yapma işleminin temeli böylece atmış oldular.
Kitaplar ve Kütüphaneler: Kalıcı Depolama Aygıtları· Mezopotamya’daki dini liderler bir kitaba sahip olan ilk insanlardı.
· Mısırlılar parşömen kullanıyorlardı.
· M.Ö 600’lerde , Yunanlılar papirüs’den parçalar koparmaya başladılar ve bunları birbirlerine yaprak olarak bağladılar.
İlk Sayı Sistemleri.Mısırlıların sistemleri:
1 den 9’a kadar olan numaralar dikey bir şekilde sıralanır, 10 numara U veya bir halkadır, 100 numara sarmalanmış bir ip (coiled rope)gibi ve 1000 numara bir lotus çiçeği gibiydi.
Günümüzde kullanılan dokuz haneli sayı sistemi ilk Hindistan’daki Hindular tarafından M.S 100 – 200 yılları arasında oluşturulmuştur.
M.S. 875 yıllarında sıfır kavramı oluşturulmuştur.

biltarih1

B. Mekanik Çağı: 1450 – 1840
İlk Bilgi Patlaması – Johann Gutenberg (Mainz, Almanya)İletişim tarihinin en önemli gelişmelerinden biri sayılan tipo basım yöntemini 1438’de Avrupaya getirerek uygulamalarını yaygınlaştırmıştır. Bu yöntem, önceleri tahtadan daha sonraları bir kurşun alaşımından yapılan dökme harflerin, baskıdan sonra başka bir yazıda kullanılmak üzere saklandığı bir basım yöntemidir. Ayrıca 1450 yılında da baskı makinesini icat etti. Gutenberg için matbaayı Avrupa’ya getiren kişi diyebiliriz.

biltarih2

İlk Genel Amaçlı “Bilgisayarlar”“Bilgisayar” işinde çalışan insanlar “sayılarla çalışan insanlar” olarak tanımlanıyorlardı.
· Slide Rules
· The Pascaline
· Leibniz’s Machine.
16. yüzyılın ilk yıllarında İskoç Matematikçi John Napier hesaplama işlemlerini kolaylaştıran her biri 20 cm uzunluğunda 10 çubuktan oluşan bir düzenek geliştirmiştir. Sayısal hesaplamaları kolaylaştıracak bir yol ararken, önce Napier cetvelleri diye bilinen, üzerinde rakamlar yazılmış küçük değnekler yardımıyla yapılan bir çarpma veya bölme yöntemi buldu. Bunun dışında Napier logaritmayı da bulmuştur.

Napier’in 1614’te logaritmayı bulmasının ardından 1600’lerin başında , William Oughtred adlı bir rahip sürgülü hesap makinesini buldu. Sürgülü hesap makinesi ile çarpma , bölme , kök alma işlemlerinin yanı sıra trigonometri ve logaritma işlemleri yapılabiliyordu. Bununla birlikte William Oughtred çarpma (x) sembolünü ve trigonometrideki ”sin” , ”cos” kısaltmalarını ilk kez kullanan matematikçidir.Bunların dışında sürgülü hesap makinesi için ilk analog bilgisayar örneği demek doğru olacaktır.

The Pascaline
biltarih3Blaise Pascal tarafından 1642 yılında, aritmetik işlemleri mekanik olarak yapan bir hesap makinesi icat edildi. Bu makine ilk mekanik bilgisayar olarak da adlandırılmaktadır. Bunun dışında meşhur Pascal Üçgenini de Blaise Pascal bulmuştur.
İç Diyagramı

 

 

Leibniz’s Machine
biltarih4
1671 Gottfried Wilhelm von Leibniz (1646-1716) mekanik hesap makinesi üzerinde çalışarak ileri düzey bir hesap makinesi icat etti. Leibniz Wheel olarak adlandırılan bu araç, tekrarlı toplama işlemlerini yaparak, iki sayının çarpımını bulabiliyordu.

Babbage’s Engines — Charles Babbage
biltarih5
1837 yılında Charles Babbage Fark Motoru adıyla bilinen, buhar gücüyle çalışan bir hesap makinesi tasarlamıştır.
Difference Engine (Fark Motoru), mekanik hesap makinesi polinom fonksiyonlarını bir çizelgeye geçirmek için tasarlanmıştır. Toplanacak sayılar telefon ahizesindeki gibi çevrilerek belirleniyordu. Bu işlem araç içerisindeki dişlileri harekete geçiriyor ve sonuçlar bir pencereden izleniyordu.

 

biltarih6Charles Babbage 1830’lu yıllarda Analitik Motoru (Analytical Engine) adını verdiği, buhar enerjisiyle çalışan, dişlilerden, sayaçlardan ve bağlayıcılardan meydana gelen, delikli kartlar (punch card) yardımıyla denetlenecek bir cihaz daha tasarladı. Bu cihaz
• Hesaplamaları yapan bir işlemci,
• Sonuçları depolayan bir bellek olmak üzere iki bölümden meydana geliyordu.

 

Joseph Marie Jacquard’ın Tezgahı

1805’te Fransız bir tekstil sanayicisi olan Joseph Marie Jacquard ilk kez bir makineyi kendi kendine çalışabilecek konuma getirmiştir.
Bu işlemi delikli kartlar (punched cards) kullanarak gerçekleştirmiştir.
Bu kartlar ikili sisteme göre hazırlanmış, üzerlerinde belirli aralıklarla delikler olan ve her delik ve delikler arası boşluğa göre sayı değerleri alan en eski bilgisayar programlama araçlarıdır.

C. Elektromekanik Çağı: 1840 – 1940The discovery of ways to harness electricity was the key advance made during this period. Knowledge and information could now be converted into electrical impulses.
Telekominikasyon’un Başlangıcı1) Galvanik Pil.
· 18. yy sonları
2) Telgraf.
· 18. yy başları
3) Mors Alfabesi.
· 1835 Samuel Morse tarafından geliştirilmiştir. Sadece nokta ve çizgilerden oluşur.
4) Telefon ve Radyo
Telefon Alexander Graham Bell tarafından 1876 ‘da keşfedildi. Bunun ardından elektrik dalgalarının boşlukta ilerlediği ve yayılarak başlangıç noktasından daha uzaklara ulaşarak etkisini gösterebildiği fark edildi.
Bu iki olay sayesinde Guglielmo Marconi 1894 yılında radyoyu icat etti.
Elektromekanik BilgisayarHerman Hollerith ve IBM
Herman Hollerith 1880’de Delikli Kart’ı (Punch Card) buldu. Delikli kart teknik bilimine dayanan istatistikleri daha hızlı hesaplayabilmek için Tabulating Machine’i geliştirdi. Bu makine daha önceleri 8-9 yıl süren nüfus sayımı işlemlerini 2-3 yıla indirmiştir.

biltarih8         biltarih9

Hollerith 1896 yılında Tabulating Machine Co. adlı şirketi kurarak ilk kez hesaplama ve bilgisayar kuruluşunun oluşmasını sağlamıştır.

Tabulating Machine Co. 1924’te, şu anda dünyanın en büyük bilgisayar donanımı üreticilerinden biri olan IBM (International Business Machines) adını aldı.

Z1 (Konrad Zuse)
Elektrik Enerjisi ile çalışan ilk hesap makinelerinden birisi olan Z1 1936 yılında Alman bilim adamı Konrad Zuse tarafından yapıldı. Bu makine programlanabilen ilk bilgisayar olarak değerlendirilir. Ayrıca bu bilgisayar 64K’lık bir hafızaya sahipti.
Z1 bilgisayara klavye ile girilen verileri okuyarak ne yapması gerektiğini hafızasında depolayabiliyordu. Zuse daha sonra Z2, Z3 ve Z4 adlı bilgisayarları da tasarlamıştır.

biltarih14            biltarih15

1943’te yapımına başlanan ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Computer) adlı bilgisayar 1946 yılında tamamlandı.· ENIAC Fizikçi John Mauchly ve Elektrik Mühendisi J. Prosper Eckert tarafından Pennsylvania Üniversi Moore Okulu Elektrik Mühendisliği bölümünde ABD ordusu tarafından finanse edilerek geliştirilmiştir.
· ENIAC toplam 30 ana bölümden oluşuyordu. Toplam ağırlığı 30 ton olup, 167 m² alana sığıyordu. Boyutları yaklaşık 2.4 m x 0.9 m x 30 m idi. 150-200 kw’lık elektrik gücüne ve oldukça güçlü soğutma donanımına ihtiyaç duyuyordu. Bünyesinde 17.468 vakum tüpü, 1500 röle, 7200 kristal diyot, 70.000 rezistans, 10.000 kapasitör ve yaklaşık 5 milyon el ile yapılmış lehimli bağlantı içeriyordu.
· Bu makine on haneli 5000 sayıyı bir saniye içinde toplayabiliyordu (Mark1’den yaklaşık 20 kat hızlı).
· Programla yöntemi elle takılıp çıkarılan fişler, kablolar ve kumanda edilen düğmelerdi.
· Programlarını (talimatlarını kümesini) depolayamıyordu.

biltarih17             biltarih19

2 Ekim 1955 yılında saat 11.45’de elektrik bağlantıları kesildi. Böylece dünyanın ilk elektronik bilgisayarı görevini tamamlamış olarak tarihteki yerini aldı
NOT : Yüksek hızda çalışan ve vakum tüpleri kullanan ilk bilgisayar ENIAC’tır.

ENIAC takımı (14 Şubat, 1946). Sağdan sola: J. Presper Eckert, Jr.; John Grist Brainerd; Sam Feltman; Herman H. Goldstine; John W. Mauchly; Harold Pender; Major General G. L. Barnes; Colonel Paul N.

Manchester Üniversitesi Mark I (ilk örnek).
biltarih20
1940 yıllarının başlarında, Mauchly ve Eckert EDVAC – the Electronic Discreet Variable Computer’i tasarlamaya başladılar. EDVAC’ın tasarımı, ENIAC’ın tasarımı sırasında ortaya çıkan problemlerin çoğunu çözmeye yöneliktir. ENIAC gibi EDVAC da Pennsylvania Üniversitesi tarafından Aberdeen Kanıtlama Merkezi’de ( Aberdeen Proving Ground ) Amerikan Askeri Balistik Araştırma Laboratuvarı ( U.S. Army’s Ballistics Research Laboratory ) için yapılmıştır. ENIAC’ın tasarımcıları J.Presper Eckert ve John William Mauchly, John von Neumann ve diğer birkaç kişi tarafından bir araya getirilmiş ve yeni tasarım, von Neumann tarafından 1945’te EDVAC’ın üzerine yazılmış bir raporun ilk taslağı esas alınarak yapılmıştır.
John von Neumann’nın Haziran 1945’deki “EDVAC Raporu’nu” kullanan İngiliz bilim adamları bu raporu sayesinde Amerikalıları geride bıraktılar:
Cambridge Üniversitesindeki Maurice Wilkes adlı İngiliz bilim adamı, 1949’da EDSAC’ı (Electronic Delay Storage Automatic Calculator) EDVAC bitmeden iki yıl önce tamamladı.
Bu nedenle, EDSAC kullanıma geçen ilk program – depolayan bilgisayar oldu.

UNIVAC tanıtım fotoğrafı· 1940’nın sonlarında, Eckert ve Mauchly UNIVAC (Universal Automatic Computer) adlı bir bilgisayar geliştirmeye başladılar. Eckert-Mauchly Bilgisayar Şirketi tarafından ticari amaçlı olarak tasarlanmaya başlayan bu bilgisayar, şirketin Remington Rand tarafından satın alınmasından sonra 1951 yılında tamamlandı. Fakat, LEO (Lyons Electronic Office) adlı bir makine UNIVAC’dan birkaç ay önce faaliyete geçti ve dünyanın ilk ticari amaçlı bilgisayarı oldu.
· UNIVAC-1 veri giriş-çıkışı için manyetik tape kullanan ilk bilgisayar olmuştur.
· Ayrıca UNIVAC boyut olarak küçülen ilk bilgisayardır.

Dijital Bilgisayarın Dört Nesli

The First Generation (1951-1958)
· Ana mantığı vakum tüpleri olan, veri girilen delikli kartlara ve harici veri depolama birimlerine sahip, yazılım dillerinin kullanıldığı sistemlerdir.
· Makine dili
· Assembly dili
· Derleyici gerektirir.

biltarih23              biltarih24

The Second Generation (1959-1963).· AT&T’nın Bell Laboratuarları, 1940’lı yıllarda kristal madeninden oluşan yarıiletken malzemeler kullanılarak Transistör adlı bir elektronik parça kullanılmaya başladı. Bunun sonucunda 1950’lerin sonlarında bilgisayar üretiminde vakum tüplerinin yerini transistörlerin almaya başladı. Böylece bilgisayarların boyutları da küçülmeye başladı.
· Manyetik bantlar ve diskler tuşlama kartlarının yerini almaya başladı. Manyetik çekirdekler ( bilgi temsil etmek için iki ayrı yöne kutuplaşabilen çok küçük halkalar şeklindeki mıknatıslar ) bilgisayarın içinde kablolarla bağlantılı olan yeni depolama teknolojisi olarak karşımıza çıktı.
· Yüksek seviye yazılım dilleri kullanılmaya başladı.
Örnek ; FORTRAN ve COBOL

The Third Generation (1964-1979).

biltarih27       biltarih26      biltarih25

1965 yılının sonlarından itibaren bireysel transistörlerin yerini çok sayıda transistörün bir araya getirilmesi ile oluşan entegre devreler aldı. Bu sayede bilgisayarlar daha da küçüldü.
· Manyetik bantlar ve diskler tuşlama kartlarının yerini tamamen almaya başladı.
· Manyetik çekidek dahili depolama yeni şekil almaya başladı, metal oksit yarı iletken (MOS) hafıza. Devreler entegre edip, silikon destekli çipler kullanıyordu.
· İşletim sistemleri geliştirilmeye başladı.
· BASIC gibi gelişmiş yazılım dillerinin geliştirdiği.
· Bill Gates 1975 yılında Microsoft’un ilk temellerini attı.
The Fourth Generation (1979- Present)· Büyük ölçekli ve daha büyük ölçekli entegre devreleri piyasada yer almaya başladı. (LSIs and VLSICs)
· Hafıza içeren Mikroişlemciler, mantık, ve kontrol devreleri (tüm bir CPU = Central Processing Unit) bir tek çip içerisinde depolanmaya başladı..
· Which allowed for home-use personal computers or PCs, misal Apple (II ve Mac) ve IBM PC.
· 1977 yılında Apple II Stephen Wozniak ve Steven Jobs tarafından kullanıma sunuldu ve satış fiyatı da 1,195 dolar olarak belirlendi. (monitörsüz);16k RAM’i vardı.
· İlk Apple Mac 1984’de kullanıma sunuldu.
· IBM PC 1981’de tanıtıldı.
· PC’ler için Graphical User Interfaces (GUI) 1980’li yılların başında geldi
· MS-DOS, 1980 yılında, Seattle Computer Products (SCP) şirketinde çalışan 24 yaşındaki Tim Paterson tarafından, daha sonraları 86-DOS olarak bilinecek QDOS (Quick and Dirty Operating System) ismiyle 4 ayda geliştirildi. Temmuz 1981 tarihinde, Microsoft, SCP firmasından 86-DOS işletim sisteminin tüm haklarını 50,000 Amerikan Doları’na ilk kişisel bilgisayarların piyasaya çıkmasından bir ay önce satın aldı.
· MS-DOS birçok önemli özelliklerini diğer ürünlerden ve işletim sistemlerinden(XenixUnix, DR-DOS,Norton Utilities, PC Tools, QEMM expanded memory manager, Stacker disk compression,..vb) alarak hızla gelişti.
· MS Windows 1983’ de ilk tanıtıldı. Windows 1990’da 3. Versiyon sunulduktan sonra yol almaya başladı.
Yararlanılan Kaynaklar
Kenneth C. Laudon, Carol Guercio Traver, Jane P. Laudon, Information Technology and Systems, Cambridge, MA: Course Technology, 1996.
Stan Augarten, BIT By BIT: An Illustrated History of Computers (New York: Ticknor & Fields, 1984).
R. Moreau, The Computer Comes of Age: The People, the Hardware, and the Software, translated by J. Howlett (Cambridge: MIT Press, 1984).
Telephone History Web Site. http://www.cybercomm.net/~chuck/phones.html, accessed 1998.
Microsoft Museum. http://www.microsoft.com/mscorp/museum/home.asp, accessed 1998.

http://www.chms.k12.vt.us/StudentWebs/2nd%20QTR-0809/MJD%20Webpage/Abacus3.jpg
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e3/Difference_engine_Scheutz.jpg
http://tr.wikipedia.org/wiki/MS-DOS

KILIC
KILIC
Internet, bilgisayar, yazılım, donanım ve mobil dünyaya dair aklınıza gelebilecek teknolojik gelişmeleri bulabileceğiniz konuları içinde barındırmakta. Teknoloji dünyasındaki haberleri, sistemle ilgili bilinmesi gerekenleri özgün anlatımlar ile sunmaktadır.
YAZARA AİT TÜM YAZILAR
BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.